I. ĐẠI CƯƠNG
1. Định nghĩa
– Bình thường bờ trên gan ở khoảng liên sườn 5 đường trung đòn phải, bờ dưới không quá 2 cm ở trẻ nhũ nhi và 1cm ở trẻ em.
– Bờ gan có thể sờ thấy nhưng có thể không phải gan to. Một số tình huống làm vị trí của gan xuống thấp như: tràn khí màng phổi, áp-xe dưới hoành, thùy Riedel,…
2. Nguyên nhân
2.1. Nhiễm trùng
– Viêm gan siêu vi A, B, C, D, E, CMV, Herpes simplex,…
– Viêm gan do vi trùng: nhiễm trùng huyết, Leptospirose, giang mai,…
– Ký sinh trùng: sốt rét, Toxoplasma, Histoplasma, giun sán,…
– Nhiễm nấm: Actinomyces, Cryptococcosis,…
2.2. Mạch máu
Suy tim ứ huyết, viêm màng ngoài tim co thắt, hội chứng Budd – Chiari, huyết khối tĩnh mạch gan, nghẽn tĩnh mạch chủ trên, mạng lưới tĩnh mạch trong gan,…
2.3. Bệnh huyết học
Thiếu máu huyết tán do nhiều nguyên nhân (tạo máu ngoài tủy).
2.4. U gan, abscess gan, nang gan, hemangioma gan,…
2.5. Bệnh chuyển hóa
Bệnh Wilson, Mucolipidose, bệnh tích tụ glycogen, thiếu alpha1 antitrypsin, Mucopolysaccharidose.
2.6. Bất thường giải phẫu học
Teo hẹp đường mật, sỏi mật, u nang ống mật chủ,…
2.7. Chấn thương gan gây máu tụ
2.8. Viêm gan nhiễm độc
Do acetaminophene, sắt, vitamin A, độc chất,…
2.9. Gan nhiễm mỡ có thể do suy dinh dưỡng hoặc thiếu vitamin
II. CẬN LÂM SÀNG
– Bệnh Wilson: định lượng đồng/máu và Ceruloplasmin/máu.
– Nhiễm trùng: huyết đồ, CRP, cấy máu, huyết thanh chẩn đoán tùy theo nguyên nhân.
– Nghẽn đường mật: tăng bilirubin, PAL, gamma GT,…
– Thiếu a1 antitrypsin: định lượng a1 antitrypsin.
– Tạo máu ngoài tủy: huyết đồ, hình dạng hồng cầu, men hồng cầu, bilirubin,…
– Kéo dài thời gian máu đông, tăng NH3/máu, giảm albumin/máu gợi ý suy gan. Tăng ALT và AST gợi ý tổn thương tế bào gan cấp tính,…
